Grad – co to jest i jak powstaje?

Jak powstaje grad - gradobicie

Z roku na rok pogoda staje się coraz bardziej nieprzewidywalna. Dotykają nas często niepożądane zjawiska pogodowe. Klimat nieustannie ulega zmianom i to, co kiedyś wydawało się zjawiskiem rzadko występującym w naszych rejonach, teraz coraz częściej jest możliwe do spotkania. Silne wiatry, nawałnice, powodzie, gradobicia czy powodzie, to tylko kilka ze zjawisk pogodowych, z którymi borykamy się na co dzień. Tym razem skupimy się na opadach gradu. To zjawisko pogodowe niestety niesie za sobą wiele szkód i strat dla człowieczeństwa.

Grad – co to takiego?

Jest to opad atmosferyczny występujący w formie  bezkształtnych brył lodu o różnej wielkości. Możemy go spotkać najczęściej w letnich ciepłych miesiącach, równocześnie z deszczem o wysokiej sile. Grad potocznie jest określany gradowinami lub gradzinami. Bryły spadające z nieba mogą narobić wiele szkód, zależnych od ich wielkości. Grad powstaje z mocno rozbudowanych chmur burzowych cumulonimbus, które występują najczęściej w porach letnich.

Jak powstaje grad? – proces powstawania gradu

Podstawą powstania gradu jest chmura cumulonimbus. Para wodna unosi się ku niebu, w trakcie skraplając się, przez co staje się wodą, dalej na sporych wysokościach staje się kawałkami lodu – dokonuje się to na wysokości 15 km. Gradzina spada z nieba przy temperaturze otoczenia 30 stopni Celsjusza. Żeby mogło powstać zjawisko gradu, muszą być zachowane czynniki takie jak odpowiednia chmura burzowa oraz para wodna, która ulegnie skropleniu na wysokości 15 km nad ziemią. Ku górze unoszą się krople wody, które położone są niżej, tam też ulegają zamarznięciu i formują powstałe kryształki lodu. Gradowina tym sposobem robi się coraz większa, następnie za pomocą wznoszących prądów opada w dół. W taki oto sposób powstaje grad, zjawisko zarazem niezwykłe, ale także niebezpieczne w skutkach dla dóbr ludzkich. Poniżej przedstawiamy infografikę, jak powstaje grad według Państwowej Agencji Prasowej.

 

schemat powstawania gradu
Jak powstaje grad?  – Źródło: PAP

 

Wysoka temperatura a grad i burza?

Burze, jak i opady gradów występują właśnie podczas najgorętszych pór dnia. Chmury burzowe najczęściej powstają w godzinach popołudniowych. Według meteorologów chmury burzowe stwarzają największe niebezpieczeństwo między godziną 15.00 a 19.00. Gdy temperatura ulega obniżeniu, zanikają również chmury cumulonimbus, a wraz z nimi prawdopodobieństwo wystąpienia burz oraz gradobicia.


Zobacz także: Burza gradowa – czym jest?


Rozmiary kul gradowych

Spadające z nieba kule mogą mieć średnicę od kilku do kilkunastu centymetrów. Waga gradowiny może się kształtować na poziomie kilkudziesięciu gramów. W poszczególnych przypadkach można również spotkać się z kilogramową kulą, która będzie posiadać średnicę nawet do 20 cm. Co za tym idzie, prędkość spadania takiej olbrzymiej kuli będzie znacznie większa od tych mniejszych rozmiarów. Łatwo się domyślić, że trzeba się liczyć z ogromnymi zniszczeniami wówczas, jeśli spotkamy się z takim ewenementem, jeśli chodzi o kule gradowe. Mniejsze egzemplarze również mogą nieść za sobą zniszczenia, jednak zazwyczaj w mniejszej skali.


kule gradowe wielkości jajka

Zabezpieczenia przed gradem

W przypadku spodziewanych zbliżających się gradobić Rządowe Centrum Bezpieczeństwa jest zobligowane do przekazania informacji o niebezpieczeństwie. Zalecenia głoszą wyraźnie, aby postać w domu w czasie opadu gradu, a także w miarę możliwości zabezpieczyć nasze dobra, które są narażone na zewnątrz. Mowa tutaj np. o zabezpieczeniu okien i drzwi, odłączeniu wszelkich sprzętów elektronicznych od prądu. Istotną sprawą są również samochody, jeśli spotka nas gradobicie w trakcie jazdy, należy się zatrzymać na poboczu, aby zminimalizować niebezpieczeństwo. Jeśli nie posiadamy garażu ani wiaty i samochód stoi na zewnątrz zaparkowany, warto wówczas zadbać o jego zabezpieczenie przed opadami. Należy tutaj wziąć pod uwagę specjalne plandeki bądź kartony, które w pewnym stopniu uchronią nasz pojazd. Pamiętajmy, żeby je umocować stabilnie, aby silne podmuchy wiatru towarzyszące burzom oraz opadom nie porwały naszych zabezpieczeń.


Sprawdź także: Jak zabezpieczyć swój dom przed burzą?


Skutki gradobicia mogą być bardzo dotkliwe. Do najczęstszych skutków zniszczenia przez spadający grad jest zniszczenie pól, sadów oraz lasów. W przypadku wystąpienia gradu w miastach dochodzi do wybicia szyb w oknach, zniszczenia dachów i samochodów. W ekstremalnych przypadkach może dojść także do przypadku, w którym spadająca gradzina może zabić człowieka lub zwierzę.

Opady gradu w Polsce – kiedy najczęściej występują?

Burze w naszym kraju najczęściej występują w ciepłym okresie od kwietnia do sierpnia, liczbę dni, w których występują burze, można zamknąć w zakresie od 15 do 29 dni, co wynosi od 12% do 24% dni burzowych, wobec czego zjawisko jest to uznawane za powszechne w tej właśnie części roku. W Polsce północno-zachodniej odnotowano dużą liczbę gradowych dni podczas okresu wiosennego, gdybyśmy się jednak skierowali na północ, według statystyk możemy się spotkać z okresami, w których dni z opadami gradu jest znacznie więcej w lecie. Natomiast przyglądając się obszarowi północno-zachodniemu Polski możemy odnotować, że ilość dni z gradobiciami znacznie ulega zmniejszeniu, jednocześnie na południowo-wschodnim liczba dni z gradowiną ulega zwiększeniu.

Opady gradu w Europie

W swoich badaniach klimatolodzy Michael Kunz oraz Heniz Jürgen Punge opracowali częstotliwość gradobicia w różnych krajach. Polska zajmuje wysokie pierwsze miejsce w rankingu klimatologów z wynikiem 111 dni opadów gradowych na przełomie całego roku. Drugie miejsce na podium zajęli Czesi z wynikiem 94 dni, natomiast ostatnie miejsce należy do Niemiec, gdzie grad padał 90 dni. Stworzono także mapę z maksymalnymi wielkościami gradowych kul w krajach. Rekord ten należy do Niemiec. W roku 1925 doszło do potężnego opadu gradowiny w Heidgraben, bryły, które spadły w tym opadzie, osiągnęły średnicę nawet do 25 cm.

Gdzie spadł największy grad na świecie?

Największy grad na świecie zanotowano w miejscowości Gopalganj w Bangladeszu, 4 kwietnia 1986 roku, kule gradowe o masie 1,02 kg zabiły ponad 90 osób. To najcięższy grad, jaki odnotowano kiedykolwiek na świecie, nie wiadomo jednak, jaką miał średnicę i obwód. Do największych kul gradowych na świecie możemy zaliczyć te, które spadły w lutym 2018 roku w Argentynie, największe okazy miały średnicę aż 23,7 centymetra!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *