Jak powstaje deszcz?

Deszcz jest nieodłącznym zjawiskiem pogodowym, bez którego życie na naszej planecie byłoby niemożliwe. Nie każdy potrafi jednak wytłumaczyć skąd się on bierze. W historii określano wiele możliwych przyczyn, stojących za opadami – Żydzi wierzyli, że stanowi on nagrodę od samych Bogów za słuszne postępowanie ludzkości. Dzisiaj dzięki postępowi nauki możliwe jest wyjaśnienie tego zjawiska. Jak więc powstaje deszcz? Poniżej w artykule wyjaśniam, jak dochodzi do zjawiska opadów oraz jak w prosty eksperymentalny sposób pokazać dzieciom skąd bierze się deszcz.

Co to jest deszcz?

Poszukując informacji na temat deszczu trafiłem na dość ścisłą definicję tego zjawiska:

„Deszcz – objawia się pod postacią opadów atmosferycznych, które jako krople wody spadają na powierzchnię Ziemi. Pojęcie deszcz jest używane w przypadku, kiedy dochodzi do opadów kropel o średnicy większej niż 0,5 mm. Poniżej tej wielkości mamy do czynienia z tzw. mżawką.”.

Definicja ta jest zrozumiała dla dorosłego – wspomina o tym z czego składa się deszcz, jak się objawia, a nawet o rozmiarach kropel, które go charakteryzują. Jednak jak odpowiedzieć dziecku, które spyta „Co to jest deszcz?”. Poniżej zawarłem wyjaśnienie odpowiednie dla dzieci, które zobrazuje zjawisko deszczu.

Jak powstaje deszcz? Proste wyjaśnienie dla dzieci

W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie warto dowiedzieć się z czego powstaje deszcz. Deszcz powstaje z wody. Chcąc opowiedzieć o tym co powoduje opady deszczu należy pamiętać, że do deszczu dochodzi w skutek paru procesów:

• Pierwszym z nich jest parowanie – woda parując ze zbiorników, gleby oraz organizmów żywych unosi się. Kiedy wzniesie się wystarczająco wysoko dochodzi do nagłego spadku temperatury pary wodnej.
• Gromadzenie się chmur – chmury pojawiają się w procesie ochłodzenia się zebranej wysoko w atmosferze pary wodnej.
• Powiększanie się kropel wody w obrębie pary wodnej, tworzącej chmurę – gdy krople urosną do wystarczających rozmiarów – nadchodzi moment kiedy powstaje deszcz.

Co ciekawe dzisiejsza wiedza pozwala nie tylko na wyjaśnienie zjawiska deszczu – możliwe jest również prognozowanie opadów, ich czasu trwania i ciężkości, a nawet śledzenie zachmurzenia i opadów używając odpowiednich narzędzi.

Podsumowując, kiedy ktoś zapyta mnie „Co to jest deszcz?” – odpowiem, że deszcz to woda, która wskutek parowania uniosła się wysoko w atmosferze, gdzie przez zimno zebrała się w chmury, a potem spadła na ziemię.

Z jakich chmur powstaje deszcz?

• altostratus – niebo pokryte szarą warstwą chmur,  charakteryzuje się stosunkowo małymi opadami deszczu,
• nimbostratus – ciemnoszara jednolita warstwa chmur, zazwyczaj całkowicie zasłania niebo, charakteryzuje się przelotnymi opadami deszczu,
• cumulonimbus – ciemna chmura (burzowa), charakteryzuje się przelotnymi gwałtownymi opadami deszczu,
• stratocumulus – kłębiasta warstwowa chmura, w postaci biało-szarej warstwy, charakteryzuje się rzadkim występowaniem opadów deszcz,
• stratus – nisko zwieszone chmury o jednolitej szarej lub białej warstwie, charakteryzują się tzw. mżawką.

 

Skąd się bierze deszcz? Doświadczenie

Tłumacząc dziecku różne zjawiska możesz napotkać wiele trudności i pytań – dzieci stopniowo rozwijają zdolność myślenia abstrakcyjnego oraz swoją wyobraźnie. Rozwój ten idzie jednak w parze z niezaspokojoną ciekawością. Jedną z metod obrazowania wielu zjawisk jest metoda doświadczalna, czyli metoda eksperymentu. Dziecko może w ten sposób wziąć aktywny udział w wywołaniu pożądanego zjawiska/reakcji, co z kolei zwiększy jego zainteresowanie i szansę na to, że doświadczenie zapadnie w jego pamięć.

Jeśli potrzebujesz bardziej obrazowego wyjaśnienia dla swojej pociechy poniżej opisałem eksperyment, który powinien ułatwić zrozumienie pochodzenia zjawiska deszczu.

Sprawdź, także nasze pozostałe artykuły z serii – Jak powstaje … ?

• Jak powstaje burza?
• Jak powstaje mgła?
• Jak powstaje wiatr halny?
• Jak powstaje wiatr?
• Jak powstaje grad?

Jak powstaje deszcz? Eksperyment

Eksperyment wyjaśniający jak powstaje deszcz jest prosty i możliwy do przeprowadzenia w warunkach domowych. Ważne aby dziecko nie wykonywało go samodzielnie – ważna jest superwizja i pomoc osoby dorosłej, która zapewni bezpieczeństwo w trakcie trwania doświadczenia.

Do przeprowadzenia doświadczenia potrzebne będą: słoik, talerz, lód oraz gorąca woda. Opiekun ma za zadanie umieścić gorącą wodę w słoiku (wypełnić 1/2) oraz osłonięcie otwartej górnej powierzchni talerzem. Kiedy para wodna pojawi się na ściankach słoika dziecko umieszcza na talerzu kostki lodu. Po tej czynności powinno dojść do intensywnego skraplania się pary wodnej, która następnie opada w dół.

Opisane doświadczenie w bardzo prosty sposób ukazuje jak i kiedy powstaje deszcz – warto jest przeprowadzić dziecko przez nie krok po kroku, tłumacząc je. Angażując różne zmysły – w tym wypadku oprócz dotyku i wzroku również słuch – zwiększa się szanse na jak najefektywniejszą naukę.

Źródła:

[1] https://www.encyclopedia.com/earth-and-environment/atmosphere-and-weather/weather-and-climate-terms-and-concepts/rain
[2]https://www.ekologia.pl/wiedza/slowniki/leksykon-ekologii-i-ochrony-srodowiska/deszcz
[3]https://mamotoja.pl/rodzina/czas-wolny/jak-powstaje-deszcz-proste-wytlumaczenie-i-ilustracja-33135-r1/
[4]https://tuptuptup.org.pl/jak-powstaje-deszcz/