Spis treści
Piorun kulisty do niedawna był zjawiskiem niewyjaśnionym. Badacze bardzo wiele czasu poświęcili na to, aby dowiedzieć się jak powstaje i jak wygląda piorun kulisty. W końcu zagadka została rozwiązania, choć nie do końca. W tym artykule zgłębimy tajemnicę piorunów kulistych, próbując zrozumieć, co to jest i jak powstaje to niezwykłe zjawisko. Odkryjemy, dlaczego pioruny kuliste są obiektem zainteresowania naukowców, a jednocześnie pozostają tajemnicą otaczającą naszą atmosferę.
Piorun kulisty – co to jest?
Piorun kulisty, zwany także kulistym wyładowaniem atmosferycznym, to zjawisko atmosferyczne, które polega na wystąpieniu wyładowania elektrycznego w formie kulistego obiektu zamiast typowego błyskawicznego wyładowania w postaci pojedynczego błysku.
Piorun kulisty jest stosunkowo rzadkim i tajemniczym zjawiskiem, które nie jest jeszcze w pełni zrozumiane przez naukowców. W przeciwieństwie do tradycyjnej błyskawicy, która jest zwykle widoczna jako jasny błysk, piorun kulisty wydaje się bardziej migotać i może przyjmować formę kulki o różnych kształtach i kolorach.
Jest kilka teorii na temat powstania piorunów kulistych, ale nadal brakuje pełnej pewności co do ich źródła. Jedną z teorii sugeruje, że pioruny kuliste mogą powstawać w wyniku wyładowań elektrostatycznych w określonych warunkach atmosferycznych. Inne teorie sugerują, że mogą być związane z wydzielaniem gazów lub pyłu z ziemi w wyniku tradycyjnych błyskawic lub że mogą być efektem zjawisk elektromagnetycznych.
Jak powstaje piorun kulisty?
Dzięki badaczom i temu, że udało im się zarejestrować to rzadkie zjawisko, możliwe było wyjaśnienie jak powstaje piorun kulisty.
W momencie, gdy klasyczny piorun uderza w ziemię dochodzi do powstania kuli rozgrzanego gazu. Skład pioruna kulistego jest zbliżony do podłoża z jakiego powstaje, przeważnie znajduje się w nim krzem, żelazo oraz wapń. Fala uderzeniowa pochodząca z klasycznego pioruna wypycha w powietrze nanocząsteczki tlenku krzemu, które znajdują się w glebie, zaś węgiel obecny w glebie zabiera im tlen. W ten sposób dochodzi do powstania chmury całkowicie czystego krzemu, który spala się w atmosferze.
Zgodnie z inną teorią w momencie dotknięcia klasycznego pioruna do ziemi dochodzi do powstania wiązki elektronów, która doprowadza do utworzenia się promieniowania mikrofalowego. W ten sposób powietrze jest jonizowane, a ciśnienie jakie zostało wywołane przez promieniowanie doprowadza do uwolnienia plazmy w formie kuli.
Pioruny kuliste cechują się tym, że podczas ich występowania słyszalny jest specyficzny dźwięk, który przypomina syczenie, stukanie, a nawet szum.
Sprawdź także: Jak powstaje – piorun, grzmot, błyskawica?
Piorun kulisty można także spotkać w domu. W momencie uderzenia tradycyjnej błyskawicy w budynek, piorun kulisty może powstać w tym pomieszczeniu, albo nawet przeniknąć przez szklaną powierzchnię jaką jest okno. Piorun kulisty w domu przemieszcza się najczęściej pod sufitem i podobnie jak poza nim może gwałtownie zmienić trajektorię lotu, a nawet zniknąć. W sytuacji, gdy piorun kulisty eksploduje dochodzi do wielu zniszczeń. Uszkodzeniu ulegają przeważnie urządzenie elektroniczne i elektryczne, co spowodowane jest działaniem promieniowania mikrofalowego.
Pioruny kuliste pojawiają się niezwykle rzadko dlatego też trudno jest je uwiecznić. Jednak naukowcy nie zaprzestają prowadzenia badań na ich temat i wiedzą jak zrobić piorun kulisty, gdyż dokonali tego w warunkach laboratoryjnych. W roku 2013 naukowcy z Akademii Sił Powietrznych USA w laboratorium w Kolorado stworzyli coś na kształt pioruna kulistego. Kula plazmy została stworzona z roztworu soli, który pobudzili za pomocą łuku elektrycznego.
W dalszym ciągu piorun kulisty stanowi pewnego rodzaju pogodowy fenomen, względem którego pojawia się wiele niewiadomych. Pewne jest jedno porażenie piorunem kulistym jest równie niebezpieczne dla człowieka jak porażenie zwykłym piorunem. Dlatego podczas burzy należy zachować odpowiednie środki ostrożności. Obserwuj na bieżąco sytuacje pogodową na najdokładniejszym radarze burzowym.
Jak wygląda piorun kulisty?
Pioruny kuliste są dość nietypowym rodzajem błyskawic. Do ich pojawienia się dochodzi niespodziewanie. Najczęściej piorun kulisty zaobserwować można w trakcie burzy, albo zaraz po niej. Wyglądem przypomina płonącą kulę, która mieni się bardzo jasnym światłem. Piorun kulisty może przybrać barwę białą, żółtą, pomarańczową, albo czerwoną. Sporadycznie można spotkać ten rodzaj błyskawicy w odcieniach zieleni, albo błękitu.
Piorun kulisty może przybierać różne wielkości. Przeważnie spotyka się pioruny kuliste wielkości brzoskwini, albo piłki. Istnieją jednak udokumentowane przypadki, w których piorun kulisty miał wielkość zaledwie centymetra, albo jego średnica osiągała wielkość nawet kilku metrów. Zjawisko to jest bardzo krótkie, piorun kulisty widoczny jest przez kilka sekund po czym znika. Rozpadowi pioruna może towarzyszyć grzmot, albo całkowita cisza. Osoby, który miały okazję zaobserwować to zjawisko z bliskiej odległość zgłaszały, że przy jego znikaniu w powietrzu była wyczuwalna siarka.
Sposób poruszania się pioruna kulistego jest dość specyficzny, gdyż przemieszcza się on w poziomie względem ziemi. Prędkość poruszania się pioruna to kilka metrów na sekundę. Droga pioruna kulistego jest nieprzewidywalna, gdyż potrafi on nagle zmienić swój kierunek, albo całkowicie zatrzymać się w danym miejscu.
Oto kilka cech, które związane są z piorunami kulistymi:
- Kształt: Pioruny kuliste mogą przyjmować różne kształty, włączając w to sferyczne, eliptyczne lub nieregularne kulki.
- Kolor: Zjawisko to jest opisywane jako różnokolorowe, często pulsujące w kolorach takich jak biały, niebieski, czerwony lub zielony. Kolor pioruna kulistego może zmieniać się w trakcie jego istnienia.
- Ruch: Pioruny kuliste mogą poruszać się powoli lub migotać w miejscu, co odróżnia je od tradycyjnych błyskawic, które są zwykle bardziej nagłe i błyskawiczne.
- Brak huku: W przeciwieństwie do tradycyjnych błyskawic, które często towarzyszy donośny grzmot, pioruny kuliste rzadko są związane z dźwiękiem lub hałasem.
Nagranie użytkowniczki TikToka, piorun kulisty w ogrodzie podczas ulewy. Mary-Ann Fletcher nagrała uderzenie pioruna kulistego.
@maryannfletcherPosting things I found reblogged on my Tumblr in 2015. #storm #lightning #weather #scary #fyp #foryou♬ Bad (2012 Remaster) – Michael Jackson
Zobacz także: Jakie są rodzaje piorunów?
Gdzie występują pioruny kuliste?
Pioruny kuliste to rzadkie i tajemnicze zjawisko atmosferyczne, które występuje na całym świecie, ale jest bardzo rzadko obserwowane. Nie ma określonego miejsca na ziemi, gdzie pioruny kuliste występują regularnie.
Pioruny kuliste nie są przewidywalne ani powszechne jak tradycyjne błyskawice. Pojawiają się zwykle sporadycznie i są trudne do zbadania ze względu na swoją nieregularność. Większość badań naukowych skupia się na tradycyjnych błyskawicach, które są bardziej powszechne i łatwiejsze do monitorowania.
Warto jednak pamiętać, że pioruny kuliste są groźnymi zjawiskami i zawsze należy zachowywać ostrożność podczas burz, niezależnie od rodzaju wyładowania atmosferycznego.
Piorun kulisty w Polsce
W Polsce zjawisko piorunów kulistych jest stosunkowo rzadkie i nie jest dobrze zrozumiane. Nie ma wielu oficjalnych raportów ani badań naukowych na ten temat. Jednak czasami relacje i świadectwa osób donoszących o obserwacji piorunów kulistych pojawiają się w mediach lub są zgłaszane lokalnym służbom meteorologicznym.
Warto zauważyć, że pioruny kuliste, jeśli faktycznie występują, są zjawiskiem rzadkim i niebezpiecznym. Podobnie jak tradycyjne błyskawice, mogą być groźne dla życia i mienia, dlatego zawsze należy przestrzegać standardowych zasad bezpieczeństwa podczas burz, takich jak unikanie otwartych przestrzeni, nie stanie pod wysokimi drzewami.
Jeśli kiedykolwiek zauważysz piorun kulisty, zaleca się zgłoszenie tego zjawiska lokalnym służbom meteorologicznym lub instytucjom badawczym, które mogą zbierać dane na ten temat i przyczynić się do lepszego zrozumienia tego zjawiska.
Czy piorun kulisty może wpaść do mieszkania?
Piorun kulisty, tak samo jak tradycyjne błyskawice, może teoretycznie wywołać pożar lub uszkodzić budynki, włącznie z mieszkaniami, jeśli trafi w dany obiekt. Jednak pioruny kuliste są stosunkowo rzadkie i nadal słabo zrozumiane, więc przypadki ich wpadania do mieszkań są jeszcze bardziej niezwykłe. Brakuje jednoznacznych dowodów na to, że piorun kulisty może wpaść do domu przez okno lub drzwi.