Równonoc jesienna jest początkiem astronomicznej jesieni. Jest to zjawisko dobrze nam znane, o którym każdy z nas usłyszał wielokrotnie, zaczynając od szkoły podstawowej. O nadchodzącej jesieni wiemy, kiedy temperatura staje się niższa, pojawiają się częste, zimne deszcze, a także dni robią się coraz krótsze. Oficjalnie mamy jedną datę, która przypisana jest do początku jesieni, jednak tak naprawdę dzień równonocy jesiennej jest dniem ruchomym. Równonoc występuje dwa razy w roku, pomiędzy przesileniem letnim a zimowym, a równonoc jesienna pojawia się w drugiej połowie września.
Spis treści
Równonoc jesienna – co to jest i kiedy przypada?
Tak jak wspomniane zostało wyżej, równonoc jesienna jest to ruchome zjawisko występujące w drugiej połowie września. Jest to moment, w którym Ziemia przekracza punkt na orbicie, gdzie promienie słoneczne padają na równik w sposób prostopadły. Oznacza to, że Słońce przecina równik tzw. niebieski w trakcie jego “wędrówki”. W tym momencie zmienia się to, że biegun południowy będzie bliżej Słońca niż biegun północny. Przez następne pół roku Słońce będzie oświetlać mocniej południową półkulę Ziemi. Dlatego właśnie mamy lato na południowej części Ziemi, a u nas zbliża się zima. Ta sytuacja trwa do równonocy wiosennej, czyli rozpoczęcia astronomicznej wiosny.
Znamy datę rozpoczęcia astronomicznej jesieni – czyli stałą datę 22 września, a jeżeli równonoc jest ruchoma to kiedy przypada? W 2023 roku równonoc jesienna jest dzień po rozpoczęciu jesieni, czyli 23 września. Jest to moment, w którym zarówno dzień, jak i noc mają po 12 godzin, czyli są sobie równe.
Kiedy występuje równonoc jesienna w 2023 roku?
Jak wspomnieliśmy wyżej równonoc jesienna, jest świętem ruchomym. Na półkuli północnej równonoc jesienna przypada w dniach 22/23 września, w czasie gdy Słońce przechodzi przez punkt Wagi. W 2023 roku Równonoc Jesienna przypada na sobotę, 23 września.
Zobacz także: Co to jest noc kupały?
Daty równonocy jesiennej w poprzednich latach
- 2019 – 23 września, poniedziałek
- 2020 – 22 września, wtorek
- 2021 – 22 września, środa
- 2022 – 23 września, piątek
- 2023 – 23 września, sobota
- 2024 – 22 września, niedziela
- 2025 – 22 września, poniedziałek
- 2026 – 23 września, środa
- 2027- 23 września, czwartek
Przeczytaj także: Kiedy jest równonoc wiosenna?
Równonoc jesienna i słowiańskie wierzenia
Zarówno dzień równonocy wiosennej, jak i dzień równonocy jesiennej w historii miały bardzo duże znaczenie. Zaczynając już od starożytności, ludzie zwracali uwagę na te czasy, które przewidywały nastąpienie nowego życia, ciepła i nowych plonów – równonoc wiosenna, lub początek zimy, ciemności, chłodów i przygotować na zimę – równonoc jesienna.
W wierzeniach słowiańskich czas równonocy jesiennej był magiczny. Przedstawiał równowagę pomiędzy światłem a ciemnością. Nasi przodkowie obchodzili ten dzień jako Dzień Plonów, a inaczej “dożynki”. Było to święto połączone z obrzędami dziękczynnymi za żniwa. Ludzi dziękowali Matce Naturze za dotychczasowe plony, urodzajność i prosili o jeszcze większe dobrodziejstwo w roku kolejnym.
Przeczytaj także informacje na temat, czym jest:
Równonoc jesienna: magia i rytuały
Oczywiście nie tylko Słowianie świętowali dożynki. W historii takie święta można było zobaczyć również u Greków, Celtów czy w Mitologii Nordyckiej. Każde plemię miało swoje rytuały i wierzenia, jednak jedno ich łączyło – wszystkie te obrzędy były pogańskie.
Święto równonocy u Słowian rozpoczynało się tworzeniem wieńców ze zbóż pozostałych na polach, jarzębiny, kwiatów suszonych i kolorowych wstążek. Były one najczęściej w kształcie koła lub wielkiej korony z dodatkiem sztucznych figur ptaków, które miały zapewnić zdrowy rozwój gospodarstwa domowego. Taki wieniec nie był duży, jak widujemy w dzisiejszych czasach na dożynkach, a raczej mały, który na głowie nosiła najlepsza gospodyni, żniwiarka. Czasem pomagali jej parobkowie. Za żniwiarką w obchodzie szedł orszak, który na ramionach niósł narzędzia – kosy i sierpy, przybrane kwiatami i zbożami.
Taki orszak szedł do miejsc kultu, do domów gospodarzy dożynek, gospody czy kościoła. Po obchodach następowały poczęstunki i tańce.
Następnie takie wieńce chowano w stodole na następny rok, a dokładnie do czasu nowego siewu zbóż i warzyw. Wykorzystywano wtedy ususzone ziarna i wrzucano je do worków z nowymi plonami.
Część obrzędów poświęcone było modlitwom na przetrwanie zimy i urodzajność w kolejnym roku. W okresie międzywojennym dożynki lekko zmieniły swoją formę. Stały się kultem chrześcijańskim, a nie pogańskim.