Niewątpliwie tsunami należy do grupy żywiołów, nad którymi człowiek nie potrafi zapanować. Niesie ono zamęt i zniszczenie ogromnych rozmiarów. Jest doskonałym przykładem, jak bardzo istota ludzka jest bezsilna wobec potęgi Matki Natury. Warto przyjrzeć się bliżej temu zjawisku, a także zapoznać się z planem postępowania w razie wystąpienia zagrożenia.
Spis treści
Fala portowa – co to jest?
Zacznijmy od tego, czym jest dane zjawisko, występuje ono w postaci fali oceanicznej, która może być wywołana podwodnym trzęsieniem ziemi, wybuchem wulkanu, czy też osuwiskiem ziemi, a także cieleniem się lodowców, znacznie rzadziej w wyniku upadku meteorytu. Od miejsca jej wzbudzenia fale rozchodzą się pierścieniowo. Na pełnym morzu ich długość wynosi do kilkuset kilometrów, a wysokość nie przekracza kilkudziesięciu centymetrów, wobec czego mogą one być niezauważalne. Fale ulegają spiętrzeniu, znajdując się dopiero w strefie brzegowej, właśnie tam osiągają wysokość na poziomie kilkudziesięciu metrów, w wyniku czego niszczą nadbrzeżne miejscowości. Fale tsunami najczęściej możemy zaobserwować w basenie Oceanu Spokojnego.
Rodzaje tsunami:
- lokalne (miejsce wzbudzenia jest umiejscowione blisko wybrzeża, czas przybycia to pół godziny),
- regionalne (zagrażają większemu obszarowi przybrzeżnemu, czas przybycia wynosi do 5 godzin od wzbudzenia),
- ponadregionalne (są w stanie obejmować tereny po obu stronach Pacyfiku, czas przybycia to od kilku do kilkunastu godzin).
Oznaki nadchodzącego tsunami
Zazwyczaj przed katastrofą możemy odczuć trzęsienie ziemi w okolicach wybrzeża, następnie możemy zaobserwować cofanie się wody, która odsłoni nam znaczną część dna morskiego. Następnie naszym oczom ukaże się ściana wody, która zacznie się wdzierać na ląd, siejąc zniszczenie. Ciekawostką jest fakt, iż fala tsunami nie stanowi zagrożenia dla statków na wodzie. Jak wcześniej wspominaliśmy na głębokich wodach, wysokość spiętrzeń jest niezauważalna. Niebezpieczeństwo pojawia się w momencie zbliżenia się fali do brzegu. Cała masa energii pochodząca z prędkości fali musi gdzieś znaleźć ujście, dlatego następuje spiętrzenie fali. Na wybrzeżu jej wysokość osiąga nawet kilkanaście metrów, aby później siać zamęt i zniszczenie.
Gdzie występuje tsunami?
Zjawisko to można najczęściej zaobserwować na terenach aktywnych sejsmicznie, ponieważ jak wcześniej wspomnieliśmy, są skutkiem trzęsień ziemi. Aż 85% tsunami występuje w Oceanie Spokojnym, do najbardziej zagrożonych stref należą wybrzeża Kuryli, Alaski, Japonii, Chile, Kamczatki i Ameryki Środkowej. Może również wystąpić na Atlantyku, a także Oceanie Indyjskim.
Sprawdź także: Gdzie występuje najwięcej tornad!
Tsunami w Polsce – czy to możliwe?
Według Instytutu Geofizyki Uniwersytetu Warszawskiego jest to raczej niemożliwe. Bałtyk należy do płytkich wód, na których nie obserwujemy silnych trzęsień, w najgorszym przypadku moglibyśmy spodziewać się kilku centymetrowej fali tsunami. Jak już wiemy, są one skutkiem w głównej mierze trzęsień ziemi, co w Polsce nie ma miejsca, także mogłyby powstać jedynie w następstwie uderzenia w Bałtyk dużego meteorytu bądź planetoidy. Łatwo się domyślić, że prawdopodobieństwo tego typu wydarzeń jest znikome.
Jedne z największe tsunami w historii – TOP5
- Krakatau 26 sierpnia 1883 roku
Powodem powstania fali sejsmicznej była erupcja wulkanu Krakatau, uznana za największy wybuch wulkanu w dziejach ludzkości. Przez kilka godzin wulkanem wstrząsały eksplozje, które za dnia były słyszalne w odległości 3200 km, a w nocy nawet 4325 km. Fale powstałe w wyniku tej erupcji osiągnęły wysokość 40 metrów. Śmierć poniosło 36 000 osób. - Trzęsienie ziemi w Lizbonie 1 listopada 1755 roku
Przyczyną było podmorskie trzęsienie ziemi od 150 do 500 km na południowy zachód od Lizbony. Wywołało ono fale o wysokości 20 metrów, która zalała port wraz z centrum Lizbony. Na terenach, których nie dotknęło tsunami, rozszalały się pożary, które utrzymywały się do 5 dni. Fale tsunami pojawiły się na Północy Afryki, a także w całej Europie. Liczba zabitych wynosiła 60 000 osób. - Erupcja w Starożytnej Grecji
Na wyspie Tera, zwanej także Santorini eksplodował podmorski wulkan około 1500 roku p.n.e. Prawdopodobnie to pierwsze tsunami, które zostało uwiecznione przez źródła pisane. Skala ofiar była oszacowana dzięki danym archeologicznym na poziomie ponad 100 000 osób. Fala tsunami zarysowała się na poziomie 15 metrów i uderzyła w okoliczne wyspy oraz Grecję kontynentalną. Możliwe jest, że to właśnie ta erupcja znacznie wpłynęła na zniszczenie cywilizacji minojskiej. - Tsunami na Oceanie Indyjskim 26 grudnia 2004 roku
Niedaleko wybrzeży Sumatry miało miejsce silne trzęsienie ziemi (9,1-9,3 stopni w skali Richtera). Wywołało potężne tsunami, które sięgnęło nawet wybrzeża Somalii. W jego wyniku około 2 miliony osób zostało zmuszone do opuszczenia swoich domów. Wysokość fali wyniosła 15 metrów a liczba zabitych kształtowała się na poziomie 226 000 osób. - Tsunami na Morzu Południowochińskim 22 maja 1782 roku Danych na temat tej tragedii w archiwach znajdziemy niewiele. Jednak sugerując się Radzieckim katalogiem tsunami opublikowanym w 1964 roku, możemy mniemać, iż liczba zabitych stanowiła 40 000 osób, a przyczyną było trzęsienie ziemi.
Jak się przygotować do Tsunami?
- Zanim udasz się w rejony zagrożone tym zjawiskiem, zarejestruj się w serwisie Ministerstwa Spraw Zagranicznych Odyseusz (żeby Twoja obecność na terenie zagrożonym była odnotowana).
- Zadbaj, aby Twoje ubezpieczenie obejmowało także skutki katastrof naturalnych.
- Miej zapisane w telefonie numery do ratunkowych służb, rodziny, ambasady czy ubezpieczyciela.
- W miejscu zakwaterowania zapoznaj się z planami ewakuacji.
- Warto mieć uzgodnione miejsce zbiórki, w którym w momencie zagrożenia spotkacie się z rodziną w razie rozłąki.
- Zorientuj się czy masz dostęp do radiowych transmisji.
- Drogę ewakuacji zaplanuj tak, aby pieszo dotrzeć do najwyższej położonego miejsca maksymalnie w ciągu 15 minut.
- Warto jest mieć przygotowaną torbę z lekarstwami, dokumentami (wystarczające będą ich kopie), gotówką oraz wodą.
Co zrobić w trakcie katastrofy?
- Gdy następuje trzęsienie ziemi, uklęknij, wspierając się na łokciach jednocześnie, zakrywając głowę, bądź jeśli to możliwe schroń się pod stołem.
- Gdy wstrząsy ustaną, postępuj zgodnie z instrukcjami władz, jeśli jednak nie usłyszysz oficjalnego polecenia ewakuacji, udaj się do najwyższego punktu w głębi lądu.
- Najkorzystniej będzie poruszać się pieszo, gdyż używając samochodu do ucieczki, możemy natrafić na korek.
- Jeśli Twoim oczom ukaże się fala, jesteś prawdopodobnie zbyt blisko, aby móc jej uciec.
- Jeśli znajdziesz się w wodzie, postaraj złapać rzeczy, na której możesz pływać, może to być przykładowo tratwa, drzwi lub pnie drzew.
- Wówczas, gdy jesteś w łodzi, musisz płynąć w kierunku otwartego morza.
- Gdy jednak znajdujesz się w porcie, koniecznie udaj się w głąb lądu.
Co należy zrobić po przejściu tsunami?
- Do czasu aż władze nie ogłoszą braku zagrożenia, pozostań z dala od strefy zagrożonej.
- Słuchaj audycji radiowych z bieżącymi informacjami dotyczącymi bezpieczeństwa.
- Stosuj się do instrukcji władz lokalnych.
- Unikaj uszkodzonych dróg, budynków i mostów.
- Poruszanie się po wodzie powodziowej jest niebezpieczne, ponieważ mogła zostać zanieczyszczona, jest także spore ryzyko porażenia prądem.
- Postaraj się do kontaktu z rodziną i przyjaciółmi użyć wiadomości tekstowych oraz mediów społecznościowych, żeby nie przeciążać telefonicznych linii.
- Uwiecznij wszystkie szkody, jakie zostały przez Ciebie poniesione na zdjęciach, a następnie skontaktuj się w tej sprawie z firmą ubezpieczeniową, aby uzyskać pomoc.
Źródło:
- https://www.gov.pl/web/dyplomacja/tsunami
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Tsunami