Co to jest wiatr halny?
Wiatr halny to jeden z wiatrów fenowych. Najczęściej spotykany w południowej części Polski. Jego charakterystyczna cecha to gwałtowność. Pory roku, podczas których występuje to przedwiośnie, które mieści się na przestrzeni lutego oraz marca, a także jesień, która trwa średnio od października do listopada. Wiatr halny jest wiatrem ciepłym, suchym oraz bardzo porywistym. Kierunek wiatru przebiega od gór do dolin. Jego siła jest tak ogromna, że potrafi doprowadzić do zrywania dachów, powalania drzew oraz zniszczeń lasów.
Jak powstaje wiatr halny?
Halny powstaje wskutek występowania różnicy temperatur, która tworzy się po obu stronach górskich grzbietów. Po południowej stronie grzbietu powstaje układ ciśnienia wysokiego, natomiast po północnej stronie grzbietu tworzy się układ ciśnienia niskiego. Wówczas kiedy różnica ciśnień jest znacząca, powietrze układu ciśnienia wysokiego, od południowej strony wznosi się ku górze, w wyniku czego przekracza grzbiet górski, który jest określany jako orograficzna bariera – przeszkoda dla mas powietrza podczas ich przemieszczania się.
Ważną rolę gra wilgotność powietrza na odpowiednio wysokim poziomie. Następnie para wodna ulega skropleniu, wówczas po stronie nawietrznej powietrze płynie ku górze po stoku. Ulega ochłodzeniu, w wyniku czego spotykamy się z kondensacją pary wodnej, a następnie powstają opady.
Wówczas naszym oczom ukazuje się wał fenowy, a dokładniej gęsta, biała warstwa chmur. Natomiast w części strony zawietrznej powietrze ulega znacznemu ociepleniu. Kiedy już wiatr dotrze do dolin, jest ciepły oraz suchy.
Przeczytaj także: Jak powstaje wiatr?
Wiatr halny – jakie niesie za sobą skutki?
Może warto pochylić się nad zagwozdką – z jaką prędkością wiatru mamy do czynienia mówiąc o wietrze halnym? Prędkość halnego kształtuje się na poziomie średnio 80-100 km/h, jednak w porywach możemy odnotować jego prędkość na przełomie 140-150 km/h, lecz nie jest to jego górna granica. Swoją rekordową prędkość osiągnął w 1968 roku i wynosiła ona 86 m/s, jest to odpowiednik około 300 km/h. Mamy tutaj styczność z ogromną siłą niszczycielską, która pewnie nieraz zakłóciła spokój ludzkości.
Bez dwóch zdań halny oddziałuje na pogodę, przykładowo podwyższa temperaturę powietrza, w jego wyniku powstają posuchy. W zimie ma wpływ na szybkie topnienie śniegu, natomiast podczas jesieni przyspiesza proces dojrzewania roślin. Dodatkowo jego siła jest na tyle ogromna, że z łatwością doprowadza do łamania się drzew, tworząc tym samym wiatrołomy. Jeśli chodzi o człowieka, jest on często powodem wyziębienia organizmu osób, które zostały zaskoczone podczas wędrówki.
Jak długo wieje halny? 
Możemy spotkać się z jego wstępowaniem przez kilka godzin, natomiast w niektórych przypadkach jego występowanie może przedłużyć się nawet do kilku dni – zazwyczaj nie dłużej niż 3 dni. Oczywiście nie są to sztywne ramy czasowe, w przeszłości zdarzyło się, że wiatr halny towarzyszył ludzkości aż 11 dni.
Wpływ wiatru halnego na samopoczucie
Z halnym związane są dość gwałtowne skoki ciśnienia powietrza, w wyniku których może występować szereg niechcianych skutków dla człowieka. Można zaobserwować zwiększoną drażliwość oraz nerwowość u ludzi, w wyniku czego stają się bardziej agresywni. Grono osób borykających się z chorobami serca czy układu krążenia może być bardziej podatne na negatywny wpływ halnego. Do szczególnie narażonych grup możemy, także doliczyć grono osób cierpiących na depresję – zwiększa się liczba samobójstw podczas występowania halnego. Zjawisko wiatru ma również wpływ na wywoływanie poronień, porodów oraz krwawień.
Zagrożenia podczas wiatru halnego w górach
Na górskim szlaku może nam grozić utrata równowagi, gdyż podmuchy halnego na grani są najsilniejsze. Na naszej drodze mogą się pojawić powalone drzewa, które uniemożliwią nam przejście bądź zablokują szlak, którym się poruszamy. Grozić nam może również przygniecenie powalonym drzewem lub spadającymi z niego gałęziami. Możemy się też spotkać z wyziębieniem organizmu ze względu na znacznie obniżoną temperaturę na wysokościach szlaków górskich, gdzie chłód jest znacznie bardziej odczuwalny. Pogoda w górach – jak sprawdzić?
Wiatr halny w górach – jak się zachować?
Kiedy trafimy na wiatr halny, będąc na szlaku, jest kilka kroków, które powinniśmy wdrożyć w życie:
- Jeśli masz możliwość, udaj się poniżej grani po stronie zawietrznej, wówczas unikniesz najmocniejszych podmuchów wiatru.
- Gdybyś miał kłopoty z oddychaniem, należy zasłonić szalikiem usta, jeśli akurat go nie posiadasz, idealnie w tej funkcji spełnią się również kołnierz kurtki, czapka czy chusta.
- Unikaj stania w miejscu, jeśli jednak będzie taka potrzeba, to przyjmij pozycję na czworakach, bądź przyklęknij.
- Kiedy konieczny będzie odpoczynek, postaraj się osłonić dodatkową odzieżą, ponieważ spocone ciało będzie bardziej odczuwało zimne powiewy wiatru, a co za tym idzie, będzie bardziej podatne na wyziębienie.
- Jeśli przemierzacie szlak lasem w większej grupie, starajcie się poruszać w niewielkich odstępach od siebie, wówczas maleje prawdopodobna ilość osób poszkodowanych przy powaleniu się drzewa.
Przed każdą planowaną wyprawą warto śledzić prognozy pogody, jeśli zaobserwujemy możliwość wystąpienia silnych wiatrów, warto zadbać o własne bezpieczeństwo, czasem będzie się to wiązało z przełożeniem wyprawy, aby mogła się ona odbyć w bardziej sprzyjających warunkach pogodowych. Natura jest jednak nieprzewidywalna i czasem potrafi zaskoczyć już podczas wędrówki, wówczas warto rozważyć zatrzymanie się w schronisku lub w miarę możliwości zawrócenie ze szlaku. Kiedy nie jesteśmy pewni czy mamy już do czynienia z wiatrem halnym można skorzystać z dostępnego radaru wiatru na podstronie https://radarburz.pl/radar-wiatru/.